 |
Shah / Jame Abbasi-moskee, ook wel Imam-moskee genoemd na de islamitische
revolutie van 1979 in Iran, is een moskee in Isfahan, aan de zuidkant van het Naghsh-e Jahan-plein. Deze moskee is
gebouwd tijdens de Safavid-periode, bevolen door de eerste Sjah Abbas van Perzië.
De Imam-moskee van Isfahan is een van de
eeuwige meesterwerken van de architectuur in Iran. In feite begon de bouw in 1611, en de pracht is vooral te danken aan de schoonheid van de
zevenkleuren mozaïektegels en kalligrafische inscripties.
Shah Mosque, met een oppervlakte van ongeveer 12.264 vierkante meter, was een enorme
structuur, bestaande uit 18 miljoen stenen en 475.000 tegels en die de sjah 60.000 tomanen kostte om te bouwen. Men gebruikte de nieuwe haft rangi (zeven
kleuren) stijl van tegelmozaïek. In eerdere Iraanse moskeeën waren de tegels gemaakt van faience mozaïek, een langzaam en duur proces waarbij kleine
stukjes gesneden zijn uit monochrome tegels en daarna samengevoegd werden om ingewikkelde ontwerpen te creëren.
Bij de bouw van deze structuur
gebruikten de architecten ook veel marmer, die verzameld waren in een marmeren steengroeve in het nabijgelegen Ardestan. In het hele gebouw, van het
toegangsportaal tot het hoofdgebouw, zijn de onderste twee meter van de muren bedekt met beige marmer, met prachtig gesneden palen aan elke kant van elke
deuropening en overal gesneden inscripties. Boven dit niveau beginnen de mozaïektegels die de rest van het gebouw bedekken.
Net als de ivan, werd de koepel in islamitische architectonische ontwerpen gedaan door de Perzen. De Perzen hadden eeuwen geleden zulke koepels gebouwd en enkele
van de vroegst bekende voorbeelden van grootschalige koepels in de wereld zijn te vinden in Iran. De Safavidische moslims hebben geleend van
pre-islamitische kennis bij het bouwen van koepels; dat wil zeggen het gebruik van squinches om een overgang van een achthoekige structuur naar een
cirkelvormige koepel te creëren. Om deze overgangszones te verbergen, bouwden de Perzen rijke netwerken van stalactieten.
Zo kwam ook de introductie van deze functie in de Perzische moskeeën.
Wat Perzische koepels onderscheidt van koepels die zijn gemaakt in de christelijke wereld of de Ottomaanse en Mughal-imperiums, waren de kleurrijke
tegels die de buitenkant van hun koepels bedekten, zoals ze dat aan de binnenkant deden. Er waren al snel tientallen zo'n koepels in Isfahan en de
duidelijke, blauwgekleurde vorm zou de skyline van de stad domineren. Als weerspiegeling van het licht van de zon leken deze koepels op een glinsterende
turquoise edelsteen en waren ze van kilometers ver te zien door reizigers die de Zijderoute door Perzië volgden.
Met een hoogte van 53 meter werd de koepel van de Masjed-e Shah de hoogste in de stad toen hij klaar was in 1629.
Het werd gebouwd als een koepel met dubbele dop, met 14 meter overspanning tussen de twee lagen en rustte op een achthoekige koepelkamer.
In het midden van de grote gebedshal
kijk je uit naar een paar zwarte
betalende stenen onder de koepel, die
wanneer gestempeld op zeven heldere
echo's creëren. Het feit dat het geluid
gelijkelijk wordt gedragen door alle
delen van de koepelkamer en
kloostergangen aan elke zijde, alsook op
de binnenplaats en de zijportieken,
geeft aan dat vier eeuwen geleden
Iraanse architecten gebouwen konden
creeren die waren voorzien van
akoestiek, niet minderwaardig aan die
van elk modern gebouw. |
