Samarkand
-
De monumentale bouwwerken van Samarkand (400.000 inwoners, waarvan een groot
deel etnische Tadzjieken) behoren tot de meest tot de verbeelding sprekende
overblijfselen van de Oezbeekse historie. Hier zijn de architectonische
hoogtepunten uit het tijdperk der Timoerieden te bewonderen. Dit is een van de
oudste cultuurcentra ter wereld en deze stad, wiens naam 'vruchtbare
nederzetting' betekent, heeft altijd een rol van betekenis gespeeld in de
geschiedenis van Centraal-Azië. Alexander de Grote en Djenghiz Khan stonden aan
haar poorten en het was de hoofdstad van het rijk van Timoer Lenk. De handel
bracht Samarkand welvaart en de Zerafshan voorzag de stad van water, waardoor
dit een van de aangenaamste steden van Centraal-Azië werd. Een stad die in de
loop der eeuwen met haar schoonheid vele dichters, onder wie Oscar Wilde, Keats,
Edgar Allen Poe, Hafez en Omar Khayyam, geïnspireerd heeft.
- Samarkand is niet alleen de stad van schoonheid, romantiek en poëzie, het is ook
een 'gewone sovjet stad'. Rond de monumentale gebouwen is een Russische stad
verrezen, die veel van het romantische verleden heeft weggehaald. Maar wie over het Registan loopt of door de
Sjah-i-Zinda vergeet al snel de stad om zich heen en laat zich wegvoeren door de schoonheid
van eeuwenoude bouwwerken.
Registan
- Het beroemdste plein van Oezbekistan, en een van de
mooiste ter wereld, is het Registan. Dit plein in het centrum van de stad wordt
omgeven door drie madrasah's. Bezoek dit plein meerdere keren per dag en zie hoe
het zonlicht elke keer een andere dimensie aan dit fabelachtige plein geeft.
- Het Registan-plein van Samarkand is een van de mooiste pleinen van de wereld.
Het is groots en intiem tegelijk en bijzonder harmonieus. Het is groter dan een
voetbalveld en volledig bestraat met marmeren tegels en kasseien. Aan drie
zijden is het omsloten door magnifieke madrasa’s. Ze liggen breeduit langs het
plein. De minaretten op de hoeken en de kolossale portaalgebouwen versterken de
hoogte van de madrasa’s. Als je midden op het plein staat voel je je klein en
nietig maar geborgen door de omringende gebouwen.
- Registan betekent letterlijk: zandplaats, een naam die een wat vreemde oorsprong
heeft. Het geeft de plaats aan waar een belangrijk irrigatiekanaal meegevoerd
zand achterliet. Op deze zandvlakte werden publieke executies uitgevoerd. Het
zand absorbeerde snel het bloed. In de tijd van Timur ontstond op en rond de
vlakte de markt of de bazaar, een wirwar van straatjes en steegjes. Ulug Beg, de
kleinzoon van timur, veranderde het aanzien van de bazaar. Hij liet het plein
bestraten en veel van de lage bebouwing weghalen. Vervolgens gaf hij opdracht
tot de bouw van een madrasa. De graven van enkele heiligen werden vrijgemaakt en
er werd een chanaka recht tegenover de madrasa gebouwd. Door het weghalen van de
bebouwing tussen de madrasa en de chanaka kwam de Mirza-karavanserai vrij te
staan. Het plein had zijn vorm gekregen. De Ulug Beg-madrasa staat er na al die
eeuwen nog. De Mirza-karavanserai werd uiteindelijk vervangen door de Tellja
kari-moskee en -madrasa. Het heiligengraf is nog te zien maar de chanaka is
vervangen door de Sjir Dar-madrasa.
- De eindeloze geometrische versieringen, de kolossale toegangspoorten geflankeerd
door hoge minaretten, de ontelbare bogen en de eindeloze kleurschakeringen
tillen het geheel ver uit boven de prestaties van een mensenleven. Dit is een
plein om in alle rust op je in te laten werken.
|
